Lokale heffingen

Algemeen

De paragraaf lokale heffingen gaat over het beleid van de heffingen en tarieven in 2022. In deze paragraaf wordt achtereenvolgens behandeld

1. Harmonisatie afspraken lokale heffingen

2. de geraamde inkomsten;

3. het beleid ten aanzien van de lokale heffingen;

4. een overzicht op hoofdlijnen van de diverse heffingen;

5. een aanduiding van de lokale lastendruk;

6. een beschrijving van het kwijtscheldingsbeleid.

Harmonisatie afspraken lokale heffingen

In 2020 is met de raden van Beemster en Purmerend een uitgebreid en zorgvuldig proces van harmonisatie van de lokale heffingen doorlopen. Op 18 januari 2021 is in een gezamenlijke commissievergadering het voorstel van de colleges voor de belastingharmonisatie besproken. Over diverse onderdelen in het voorstel werd verschillend gedacht, maar over het geheel was sprake van een breed gedragen pakket. In de Kadernota 2022 is dat geheel vervolgens besloten door de beide raden en verwerkt in deze begroting. Dat pakket luidde:

• de opbrengst OZB woningen in de begroting 2022 met € 370.000 plus indexatie structureel af te ramen zodat de tarieven 2022 OZB in Purmerend niet stijgen als gevolg van de fusie.

• de invoering van een tarief voor eenpersoonshuishoudens en een tarief voor meerpersoonshuishoudens voor de afvalstoffenheffing in de nieuwe gemeente waarbij het tarief voor eenpersoonshuishoudens 80% is van het tarief voor meerpersoonshuishoudens.

• de invoering van een eigenarentarief voor de rioolheffing in combinatie met een grootverbruikersheffing niet-woningen vanaf 300 m3 watergebruik met een tarief van 75% van het eigenarentarief per eenheid van 300 m3 watergebruik.

• een wijziging in de samengevoegde kostenopbouw rioolheffing en afvalstoffenheffing.

• de invoering van hondenbelasting voor de hele gemeente per 1-1-2022 met een vrijstelling voor het bezit van honden buiten de bebouwde kom.

• de extra opbrengst (€ 50.000) voor hondenbeleid in Beemster te reserveren en deze opbrengst hondenbelasting te koppelen aan de uitgaven hondenbeleid.

• Voor de toeristenbelasting in te stemmen met het tarief 2022 voor de nieuwe gemeente Purmerend zijnde het tarief Beemster 2021 (2,25 p.p.p.n.) plus de dan geldende CPI index.

• de invoering van precariobelasting voor de hele gemeente per 1-1-2022 waarbij Beemster onder de tarifering van ‘overig Purmerend’ zal vallen.

De tariefsvoorstellen zijn opgenomen in de volledige vernieuwde en geharmoniseerde verordeningen. Deze voorstellen worden behandeld in de gemeenteraden van Purmerend en Beemster in november 2021.

Geraamde inkomsten

De baten met betrekking tot de lokale heffingen bedragen in € 1.000:

Het beleid ten aanzien van de lokale heffingen

De belangrijkste beleidsmatige beslissingen ten aanzien van de lokale heffingen zijn in de harmonisatiegesprekken aan de orde gekomen en in de Kadernota 2022 besloten zoals hiervoor is toegelicht. Voor de kostendekkende tarieven geldt dat elk jaar berekend wordt hoe 100% kostendekkendheid kan worden bereikt.

Kostentoerekening en kostendekkendheid

Voor de lokale heffingen geldt als wettelijke norm dat deze niet boven het niveau van kostendekkendheid uit mogen komen. Dit geldt voor de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. Dit geldt ook voor de leges, zij het dat dit enkel voor de bouwleges in beeld gebracht wordt. In de onderstaande tabel zijn de gegevens voor 2022 weergegeven.

Tabel kostendekkendheid 2022

Een overzicht op hoofdlijnen van de diverse heffingen

Onroerendezaakbelastingen (OZB)

De OZB bestaat uit een eigenarenbelasting voor woningen en een eigenaren- en een gebruikersbelasting voor niet-woningen. De tarieven 2022 zijn met 1,6% geïndexeerd en middels de aframing conform de Kadernota stijgen de tarieven na de herindeling in Purmerend enkel met inflatie. In Beemster dalen de tarieven.

Roerende woon- en bedrijfsruimtebelastingen (RZB)

Deze belasting wordt ook wel de roerendezaakbelasting genoemd, vanwege de aanvulling op en de gelijkenis met de OZB. Deze belasting wordt geheven op alle roerende zaken zoals woonschepen, woonwagens en kiosken. De heffingspercentages zijn gelijk aan die van de OZB.

Rioolheffing

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het beheer van het afval- en regenwater en het verwerken van overtollig grondwater. De heffing mag maximaal kostendekkend zijn en alleen worden gebruikt voor de dekking van de kosten die in de wet genoemd zijn. Voor de beoordeling van de kostendekkendheid stellen wij periodiek het Gemeentelijk Rioleringsplan op. Bij de belastingharmonisatie voor de nieuwe gemeente Purmerend is de rioolheffing gesplitst in een eigenarentarief en een grootverbruikheffing. De heffingsgrondslag voor eigenaren is een vast bedrag per aangesloten eigendom. Voor het grootverbruik is deze gekoppeld aan het waterverbruik in kubieke meters (m3), hierbij is gekozen voor het aantal aansluitingen met een verbruik vanaf 300 m3 . Doordat het gebruikerstarief is vervallen, wordt er niet meer specifiek rekening gehouden met kwijtscheldingen en oninbaarheid. De tarieven rioolheffing 2022 liggen in lijn met de uitkomst van de tarieven uit de belastingharmonisatie.

Afvalstoffenheffing

De gemeente is verplicht tot het inzamelen van huishoudelijke afvalstoffen. Voor de dekking van de kosten wordt afvalstoffenheffing geheven. Het tarief van de afvalstoffenheffing wordt gebaseerd op de kosten van onder andere inzet van personeel en materieel, verwerkingstarieven van afvalstromen en toerekening van overhead en btw. Bij de belastingharmonisatie voor de nieuwe gemeente Purmerend is gekozen voor een gedifferentieerd tarief voor de afvalstoffenheffing, dit betreft een tarief voor éénpersoons- en meerpersoonshuishoudens. In het kader van de verbetering van de afvalscheiding is het tarief voor een extra restafval container conform het tarief van een meerpersoonshuishouden en wordt een extra gft container gratis verstrekt. Bij de omzetting naar een gedifferentieerd tarief voor de afvalstoffenheffing is rekening gehouden met hogere lasten voor kwijtschelding en oninbaarheid. De tarieven afvalstoffenheffing 2022 liggen in lijn met de uitkomst van de tarieven uit de belastingharmonisatie.

Reinigingsrecht

Reinigingsrecht wordt nog uitsluitend geheven van bedrijven voor het ondergronds inzamelen van bedrijfsafval. Het tarief van het reinigingsrecht wordt gebaseerd op de kosten van onder andere inzet van personeel en materieel, verwerkingstarieven van afvalstromen en toerekening van overhead.

Leges omgevingsvergunningen
Leges voor de omgevingsvergunning zijn de vergoeding voor het in behandeling nemen van een aanvraag voor de bouw van een woning of de kap van een boom. Dit noemen wij Wabo-leges naar de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht. We mogen op totaalniveau van de legesverordening geen ‘winst’ maken. De kosten moeten worden gedekt uit de heffing. Gelet op alle ontwikkelingen op het gebied van de omgevingsvergunningen worden nu geen principiële wijzigingen in de legessystematiek voorgesteld. Ook wachten wij nog de resultaten van het onderzoek naar de financiële impact af. Voor 2022 en volgende jaren wordt dit meegenomen als integraal onderdeel van het gesprek over de bekostiging van VTH onder de Omgevingswet en Wet kwaliteitsborging. Wel is er dit jaar een verhoging van de opbrengst geraamd om extra kosten van de invoering van de Omgevingswet te dekken.

Parkeerbelastingen

Parkeerbelastingen zijn te onderscheiden in een belasting voor feitelijk parkeren en een belasting voor parkeervergunningen. Beide dienen ter regulering van het parkeren, zoals vastgesteld in het parkeerbeleid. De handhaving door middel van de naheffingsaanslag is de zogenaamde fiscalisering van parkeerboetes. Dit geldt alleen voor het parkeren bij automaten waarbij geen of onvoldoende parkeergeld betaald is. Jaarlijks wordt het maximumtarief van de naheffingsaanslag vastgesteld door het Rijk.

In de Kadernota is gemeld dat de laatste tariefsaanpassing voor parkeerbelastingen in 2019 was en alleen voor het centrumgebied. De tarieven voor 2022 zullen tegen het licht worden gehouden met het oog op de te bouwen Stadhuisgarage. Hierover zal een voorstel aan de nieuwe raad worden voorgelegd om een besluit te nemen over een tariefsverhoging vanaf 2023. Daarna worden de tarieven jaarlijks geïndexeerd.

Lijkbezorgingsrechten

Lijkbezorgingsrechten worden onder meer geheven voor het gebruik van de aula, het begraven van stoffelijke overschotten en het bijzetten van asbussen in de urnenmuur. Purmerend streeft hierbij naar kostendekkende tarieven, waarin rekening is gehouden met de kosten van het onderhoud van de gemeentelijke begraafplaatsen. In 2020 heeft er een onderzoek plaatsgevonden naar de hoogte van de tarieven en de mate van kostendekkendheid. Het onderzoek wijst uit dat de tarieven niet geheel kostendekkend zijn. Bij de belastingmaatregelen 2021 wordt voorgesteld een aantal tarieven te verhogen en een aantal tarieven toe te voegen zodat nagenoeg volledige kostendekkendheid wordt gerealiseerd. Harmonisatie van deze tarieven moet nog plaatsvinden. Dat zal gebeuren na de harmonisatie van de beheersverordening begraafplaatsen.

Bedrijveninvesteringszones

De opbrengsten van de bedrijveninvesteringszones Koemarkt en Wormerplein worden na aftrek van de perceptiekosten onder voorwaarden beschikbaar gesteld aan de BIZ Stichting Koemarkt en de BIZ Vereniging Wormerplein. De hoogte van de BIZ bijdrage voor de ondernemers aan de Koemarkt is afhankelijk van de hoogte van de WOZ-waarde van het bedrijfspand. De BIZ bijdrage voor de ondernemers aan het Wormerplein is een vast bedrag.

Marktgelden

Marktgelden worden geheven op zowel reguliere weekmarkten als incidentele marktdagen en bestaan uit tarieven voor het plaatsen van marktkramen en het parkeren bij markten. Dit gaat om de grote markten in Purmerend. De incidentele markten in Purmerend en de markten in Beemster gaan via de leges.

Reclamebelasting

De opbrengst van reclamebelasting wordt na aftrek van de perceptiekosten onder voorwaarden beschikbaar gesteld aan de Stichting Binnenstad Ondernemersfonds Purmerend. Reclamebelasting wordt geheven in een vastgesteld gebied voor openbare aankondigingen die zichtbaar zijn vanaf de openbare weg. De tarieven worden geïndexeerd.

Precariobelasting

Precariobelasting wordt geheven van degene die een voorwerp of voorwerpen op voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond heeft, dan wel degene voor wie dat voorwerp/die voorwerpen op voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond aanwezig is. De gemeente voert jaarlijks een inventarisatie uit aan de hand waarvan de precariobelasting wordt opgelegd. In de coronaperiode is deze heffing niet opgelegd.

Hondenbelasting

Hondenbelasting is van oorsprong een regulerende belasting ter beperking van het aantal honden. Omdat er sprake is van een belasting geldt hier geen maximumtarief en/of spelregel ten aanzien van kostendekkendheid. Omdat er in Purmerend is besloten tot een heffing binnen een bepaald gebied, is de heffing een doelheffing geworden. De geraamde kosten van het hondenbeleid zijn dan ook gelijk aan de geraamde baten in verband met hondenbelasting.

Toeristenbelasting

Toeristenbelasting wordt geheven voor het houden van verblijf met overnachting tegen vergoeding binnen de gemeente voor personen die niet in de Basisregistratie personen zijn ingeschreven als inwoner. Degene die gelegenheid tot verblijf biedt is belastingplichtig en kan de belasting verhalen op degene die verblijf houdt.

Leges

Voor reisdocumenten, rijbewijs en akten burgerlijke stand bepaalt het Rijk het maximaal te heffen bedrag. De overige leges worden verhoogd met het consumentenprijsindexcijfer van het CBS. Afwijken van dit percentage is mogelijk, wanneer de kostenontwikkeling voor de afzonderlijke activiteiten dit noodzakelijk maakt.

Een aanduiding van de lokale belastingdruk

Om een indicatie te geven van de lokale belastingdruk houden we rekening met de volgende belastingsoorten: OZB, afvalstoffenheffing en rioolheffing. Voor OZB kan bij woonschepen worden gelezen: belastingen op roerende woon- en bedrijfsruimten. De OZB en de afvalstoffenheffing zijn op alle huishoudens van toepassing, de rioolheffing alleen voor percelen die op de riolering zijn aangesloten. We geven de lokale belastingdruk aan voor:

• eenpersoonshuishoudens in een eigen woning

• eenpersoonshuishoudens in een huurwoning

• meerpersoonshuishoudens in een eigen woning

• meerpersoonshuishoudens in een huurwoning

Voor de berekening van de OZB is uitgegaan van de gemiddelde woningwaarde in Purmerend. Deze bedroeg bij het opmaken van deze begroting voor 2022 € 316.000 afgerond voor de nieuwe gemeente, resulterend in een aanslag van circa € 265 OZB. Dit is indicatief. Het herwaarderingsproces was echter nog gaande. In de onderstaande tabel zijn de vergelijkende cijfers met Purmerend 2021 opgenomen.

Drie effecten zorgen voor bovenstaande verschillen:

a) Meerpersoonshuishoudens: de OZB tarieven zijn gematigd zoals in de inleiding staat; de iets hogere aanslag bij meerpersoonshuishoudens Purmerend heeft te maken met de invoering van een differentiatie eenpersoons/meerpersoons tarief in de afvalstoffenheffing. Omdat de gemiddelde WOZ waarde van nieuw Purmerend hoger is dan van oud Purmerend en behoorlijk lager is dan Beemster is het voordeel op de OZB wat vertekend.

b) Het tarief afvalstoffenheffing in Beemster was lager dan in Purmerend door een andere kostentoedeling. Dit is gecorrigeerd. Daarnaast was de tariefdifferentiatie eenpersoons/ meerpersoons huishoudens in Beemster 71% en thans 80%. Purmerend kende geen tariefdifferentiatie, waardoor er bij huurders effecten ontstaan.

c) De rioolheffing is een volledige eigenarenheffing voor kleinverbruikers geworden waardoor huurwoningen een voordeel hebben. Dit is vooral zichtbaar in Purmerend. In Beemster was al een eigenarenheffing.

Rangordeoverzicht Woonlastenmonitor 2021

Voor de rangorde van de woonlasten zijn we dit jaar nog gebonden aan de cijfers van Purmerend en Beemster aangezien dit op de basis van cijfers 2021 is. De getallen horen bij de cijfers van een meerpersoonshuishouden eigenaar-bewoner en voor de rangorde geldt: nr 1 heeft de laagste woonlasten.

Bron: Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO).

Een beschrijving van het kwijtscheldingsbeleid

Voor belastingplichtigen met lage inkomens bestaat de mogelijkheid van gehele of gedeeltelijke kwijtschelding van de belasting. Kwijtschelding is vanaf 2022 alleen mogelijk voor de afvalstoffenheffing. Kwijtschelding is mogelijk wanneer aan de voorwaarden van de Invorderingswet 1990 is voldaan, met dien verstande dat wij uitgaan van 100% van de relevante bijstandsnorm. Richtlijnen voor het verlenen van kwijtschelding staan in het Besluit gemeentelijk kwijtscheldingsbeleid.